Aşırı empati, bireyin başkalarının duygularını yoğun şekilde içselleştirmesine neden olarak duygusal tükenmişliğe yol açabilir. Klinik Psikolog, Psikoterapist Dr. Yasemin Meriç Kazdal, bu durumun kişinin kendi ihtiyaçlarını ihmal etmesine yol açabileceğini belirtiyor.
Kendinize ‘’Benim böyle bir sorunum yok ki, niye bunu düşünüp duruyorum?’’ diye sorduğunuz zamanlar oluyor mu? Sizin hayatınızla hiçbir ilgisi olmayan ama sizde ağırlık hissi oluşturan duygular hissediyor musunuz?
Günlük hayatımızda sıkça kullandığımız bir kavramdır empati. Karşımızdakini anlamaya çalışmak, hayata onun gözlerinden bakabilmek ilişkilerimizi güçlendirebilir; yakınlık ve güven inşa edebilir. Ancak dengeli kullanılmadığında yapıcı bir köprü olmaktan çıkıp ağır bir duygusal yüke de dönüşebilir. Örneğin, bir arkadaşınız size derdini anlatırken kendinizi onun kadar üzülmüş, kaygılanmış ya da öfkelenmiş bulduğunuz oldu mu? Bu noktada yapmış olduğunuz empati, yalnızca anlamaktan öteye geçerek duyguyu üzerinize alıp, etkilerini hissetmeye başladığınız anlamına gelebilir. Böyle bir durum, özellikle duygusal emek gerektiren mesleklerde çalışanlarda ya da yoğun duygusal bağların olduğu ilişkilerde daha sık gözlenmektedir.
EMPATİNİN İKİ YÜZÜ
Empati, bir yandan insani bağlarımızı güçlendirebilirken, dengeyi kaybettiğimizde sınırlarımızı bulanıklaştırabilir. Karşımızdakinin yaşadığı kaygı, üzüntü veya öfke bize aitmiş gibi aşırı içselleştirildiğinde, duygusal tükenme riski ortaya çıkabilir. DUYGUSAL YÜKÜN OLASI BELİRTİLERİ Başkalarının sorunlarını düşündükçe kendi kaygınızın artması, Psikosomatik Belirtiler (baş ağrısı, mide yanması…), Uykusuzluk, Günün sonunda yorgunluk, tükenmişlik hissi, Kendi ihtiyaçlarını geri planda bırakma, İlişkilerde mesafe koyma isteği, DENGELİ EMPATİ İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Farkındalık geliştirmek: “Bu duygu bana mı ait, karşımdakine mi?” diye sorabilmek kendi duygularınızın farkına vararak içsel dengenizi korumanıza destek olabilir.
Sınır koymak: Empatiyi yüklenmenin değil; bağ kurmanın bir yolu olarak görmek, kendi sınırlarınızı keşfetmenize yardımcı olabilir. Öz-şefkat: Kendi duygusal kapasitemizi korumak ve kendimize de alan açmak faydalı olabilir. Destek almak: Duygusal yüklerinizin günlük yaşamınızı olumsuz etkilediğini, işlevselliğinizi bozduğunu, ancak tek başına bir çıkış yolu bulamadığınızı düşünüyorsanız sürecinize bir uzmanın eşlik etmesi destekleyici olabilir.
Empati; insani ilişkilerimizin en değerli parçalarından biridir. Ancak her şeyde olduğu gibi empatide de dengeyi kurmak, başkasını anlamak kadar kendimizi de anlamaya çaba göstermek, ruhsal sağlığımızı gözetmek açısından oldukça önemlidir.